Sankatmochan hanumanastak, संकटमोचन हनुमानाष्टक एक प्रसिद्ध भजन है, जिसे तुलसीदास जी ने रचा था। यह भजन भगवान हनुमान की महिमा का गुणगान करता है और उनके संकटमोचक स्वरूप का वर्णन करता है। इसमें आठ छंदों के माध्यम से हनुमान जी की कृपा और भक्तों के कष्ट हरने की शक्ति का उल्लेख किया गया है। जो भी श्रद्धा और विश्वास के साथ इसका पाठ करता है, उसके जीवन के सभी संकट दूर हो जाते हैं। यह भक्तों को साहस, शक्ति और आत्मविश्वास प्रदान करता है तथा हर कठिनाई में हनुमान जी की कृपा पाने का मार्ग दिखाता है।
बाल समय रवि भक्षि लियो तब, तीनहुँ लोक भयो अँधियारो ।
ताहि सो त्रास भयो जग को, यह संकट काहु सों जात न टारो ।
देवन आनि करी बिनती तब, छाँड़ि दियो रबि कष्ट निवारो ।
को नहिं जानत है जगमें कपि, संकटमोचन नाम तिहारो ।। को०-१।।
बालि की त्रास कपीस बसै गिरि, जात महाप्रभु पंथ निहारो ।
चौंकि महा मुनि शाप दियो तब, चाहिय कौन बिचार बिचारो ।।
कै द्विज रूप लिवाय महाप्रभु, सो तुम दास के शोक निवारो ।।को०-२।।
अंगद के सँग लेन गये सिय, खोज कपीस यह बैन उचारो ।
जीवत ना बचिहौं हम सों जु, बिना सुधि लाए इहाँ पगु धारो ।
हेरि थके तट सिंधु सबै तब, लाय सिया-सुधि प्राण उबारो ।। को०-३।।
रावन त्रास दई सिय को तब, राक्षसि सों कहि सोक निवारो ।
ताहि समय हनुमान महाप्रभु, जाय महा रजनीचर मारो।
चाहत सीय असोक सों आगि सु, दै प्रभु मुद्रिका सोक निवारो ।। को०-४।।
बान लग्यो उर लछिमन के तब, प्रान तजे सुत रावन मारो ।
लै गृह बैद्य सुषेन समेत, तबै गिरि द्रोन सु बीर उपारो ।
आनि सजीवन हाथ दई तब, लछिमन के तुम प्रान उबारो ।। को०-५।।
रावन जुद्ध अजान कियो तब, नाग कि फाँस सबै सिर डारो ।
श्रीरघुनाथ समेत सबै दल, मोह भयो यह संकट भारो ।।
आनि खगेस तबै हनुमान जु, बंधन काटि सुत्रास निवारो ।। को०-६।।
बंधु समेत जबै अहिरावन, लै रघुनाथ पताल सिधारो ।
देबिहिं पूजि भली बिधि सों बलि, देउ सबै मिलि मंत्र बिचारों ।
जाय सहाय भयो तब ही, अहिरावन सैन्य समेत सँहारो ।। को०-७।।
काज किये बड़ देवन के तुम, बीर महाप्रभु देखि बिचारो ।
कौन सो संकट मोर गरीब को, जो तुमसों नहिं जात है टारो ।
बेगि हरो हनुमान महाप्रभु, जो कछु संकट होय हमारो ।। को०-८।।
।।दोहा।।
लाल देह लाली लसे, अरु धरि लाल लंगूर । बज्र देह दानव दलन, जय जय जय कपि सूर ।।
Read More- हनुमान चालीसा
FAQs-
Sankatmochan Hanuman Ashtak kya hai?
Sankatmochan Hanuman Ashtak ek dharmik stotra hai jo Tulsidas ji ne likha tha. Yeh Hanuman ji ki mahima ka varnan karta hai aur bhakton ke sankat door karne ka ek shaktishaali paath hai.
Sankatmochan Hanuman Ashtak kitne shlokon ka hota hai?
Yeh 8 shlokon ka ek stotra hai, jisme Hanuman ji ki shakti aur kripa ka varnan kiya gaya hai.
Sankatmochan Hanuman Ashtak ka paath karne se kya labh hota hai?
Iska paath karne se jeevan ke sankat door hote hain, manobal badhta hai, shani dosh kam hota hai aur Hanuman ji ka aashirvad milta hai.
Sankatmochan Hanuman Ashtak ka paath kab karna chahiye?
Subah ya shaam ko shuddh mann se karna uttam mana jata hai. Mangalwar aur Shanivar ko iska paath karna vishesh faldayak hota hai.
Kya Sankatmochan Hanuman Ashtak raat ko padh sakte hain?
Haan, agar aap bhakti bhaav se padh rahe hain to raat ko bhi paath kar sakte hain, isse dar door hota hai aur man shant hota hai.
Sankatmochan Hanuman Ashtak ka paath kitni baar karna chahiye?
Aap ise din mein 1 ya 3 baar padh sakte hain. Vishesh sankat ke samay 7, 11 ya 21 baar bhi paath kiya ja sakta hai.
Kya Sankatmochan Hanuman Ashtak sirf Hanuman bhakt hi padh sakte hain?
Nahi, koi bhi vyakti jo shraddha aur bhakti se Hanuman ji ki aradhana karna chahta hai, iska paath kar sakta hai.
Sankatmochan Hanuman Ashtak ka paath karne se kis tarah ke sankat door hote hain?
Sharirik, mansik, arthik aur grah-dosh sambandhi sankat Hanuman ji ki kripa se door ho jate hain.
Sankatmochan Hanuman Ashtak aur Hanuman Chalisa mein kya antar hai?
Hanuman Chalisa 40 chaupaiyon ka hai aur Hanuman ji ki jeevan yatra aur shaktiyon ka varnan karta hai, jabki Sankatmochan Hanuman Ashtak 8 shlokon ka hai jo vishesh roop se Hanuman ji ke sankat door karne wale roop ka stuti karta hai.
Sankatmochan Hanuman Ashtak ka paath karne se shani dosh kam hota hai?
Haan, Hanuman ji ko shani dev ka rakshak mana jata hai, to iska paath karne se shani ki mahadasha ka prabhav kam hota hai.
Sankatmochan Hanuman Ashtak kis bhaasha mein likha gaya hai?
Yeh mukhya roop se Avadhi bhaasha mein likha gaya hai, jo Hindi se milti-julti hai.
Kya Sankatmochan Hanuman Ashtak mobile ya laptop par padh sakte hain?
Haan, agar aap shraddha aur shuddh mann se padh rahe hain to mobile ya laptop se bhi paath kar sakte hain.
Bachchon ko Sankatmochan Hanuman Ashtak padhana chahiye?
Haan, agar bachchon ko yaad ho jaye to unke liye bahut hi labhdayak hoga, isse unka dar door hoga aur atma-vishwas badhega.
Kya Sankatmochan Hanuman Ashtak ka paath kisi bhi samay kar sakte hain?
Haan, lekin snan karke, shuddh jagah par aur shuddh mann se paath karna jyada faldayak hota hai.
Kya Sankatmochan Hanuman Ashtak ka paath vrat aur upvaas ke din kar sakte hain?
Haan, vrat ke din iska paath karna aur bhi shubh mana jata hai, yeh man ki shuddhi aur sankatmochan ke liye uttam hai.